Lenf dokuları vücudun tamamında birbirleriyle bağlantılı olduğu için, kanser hücreleri bulundukları yerden diğer dokulara kolaylıkla yayılabilirler; bu dokulara lenf dışı dokular da dahildir.

• Hodgkin Tipi Lenfoma’da bu yayılma genellikle sıralı olur: hastalık sırayla bir lenf bezinden diğerine sıçrar.
• Hodgkin Olmayan Tip Lenfoma’da ise tümörler farklı lenf bezlerinde ortaya çıkabilir, bazı lenf bezleri atlanabilir.

Lenfoma için şu anda aktif bir tarama programı bulunmamaktadır. Lenfoma teşhisi belirtilere sahip kişilerin doktora başvurmasıyla konmaktadır. Belirtilerin diğer enfeksiyon hastalıklarının belirtileriyle benzer olmasından dolayı doktorlar lenfomanın erken safhalarını basit enfeksiyonlarla karıştırabilmektedir.

Belirtiler iyileşmezse hastalar tekrar doktora başvurmalıdır.

Bir hastada belirtiler olduğu zaman doktorlar lenfoma varlığını araştırır.

Doktorlar lenfoma varlığını araştırmaya bir “şikayet öyküsü” alarak başlarlar- belirtilerin diğer hastalıklar yüzünden olabilecek açıklamalarını elemek için sorular sorarlar.

Soruların içeriği şu şekilde özetlenebilir:

• Olası risk faktörleri
• Aile geçmişi
• Diğer tıbbi durumlar

Lenfomadan şüphelenilen tüm durumlarda bu soruları fiziksel muayene izler. Fiziksel muayenede vücutta şişmiş lenf bezleri olabilecek alanlar elle dokunularak incelenir. Doktor dalak ve karaciğeri muayene etmek için karnı da dokunarak muayene edebilir.

Fiziksel muayene sırasında doktor lenf bezlerinin yakınında enfeksiyon belirtileri arar. Çünkü çoğu durumda şişkinliğin sebebi enfeksiyondur. Doktor vücudun belli bölgelerinde şişmiş lenf nodu arar.

Bu bölgeler şunlardır:

• Çene
• Boyun
• Bademcikler
• Kasık
• Koltukaltı
• Omuzlar
• El bilekleri

Lenfoma Nasıl Sınıflandırılır?

Lenfoma kompleks bir hastalıktır, fakat sınıflama doktorlara tedavi için en iyi yolu belirlemelerinde kolaylık sağlar.

Geçmiş yıllarda bazı farklı sınıflandırma sistemleri tanımlanmıştır. En sık kullanılan sistem Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından oluşturulmuştur. Bu lenfoma sınıflandırma sistemi doktorlara lenfoma ile ilgili ortak bir standart sağlar.

Lenfoma Dereceleri (grad) Nelerdir?

Sınıflandırmadan sonra lenfomanın derecesi belirlenmelidir. Lenfomanın derecesi tümörün ne derece agresif olduğunu belirler ve tümörün nasıl davranacağını tahmin eder.

İnceleme yapacak patoloğun dikkat ettiği noktalar şunlardır:

• Biyopside görülen hücrelerin çeşidi
• Bu hücrelerin fonksiyonu ve büyüme hızı
• Hücrelerde gözlemlenebilecek herhangi bir özgün karakter ve diğer faktörler
• Düşük dereceli lenfoma yavaş büyür (indolen olarak da adlandırılır). Orta veya yüksek dereceli lenfoma ise agresiftir ve hızlı büyür.

İndolen (yavaş seyirli) tipte lenfomalar şunlardır:

• Foliküler lenfoma
• Küçük lenfosit hücre tipli lenfoma
• MALT türü lenfoma
• Nodal marjinal bölge B hücresi lenfoması
• Lenfoplazmasitik lenfoma
• Anaplastik büyük hücre lenfoması, birincil deriyi etkileyen tip (bu lenfoma türü aynı zamanda agresif bir lenfoma da olabilir)

En sık görülen agresif lenfoma türü Diffüz Büyük B Hücreli Lenfomadır (DLBC).

Diğer agresif lenfoma türleri şunlardır:

• Burkitt Lenfoması
• Lenfoblastik Lenfoma
• Hepatosplenik (karaciğer ve dalakla ilgili) Gama/Delta T Hücresi lenfoması
• Cilt altında görülen Panikülit Benzeri T Hücresi Lenfoması
• Enteropati Tipli Bağırsağa Özgü T Hücresi lenfoması
• Yetişkin T Hücresi Lenfoması/Lösemisi (HTLV1+)
• Anaplastik Büyük Hücre Lenfoması, Birincil Sistemik Tipi
• Agresif Doğal Öldürücü Hücre Lenfoması

Biyopsi ve Laboratuvar Testleri

Eğer bir hastada lenfoma şüphesi varsa (örneğin şişkinlik enfeksiyon şüphesinin ortadan kalkmasına rağmen geçmiyorsa), biyopsi ile sorunun ne olduğunun ortaya çıkarılması gerekir. Biyopsi, lenf bezinin veya lenf dokusundan bir parçanın cerrahi veya girişimsel radyolojik yöntemlerle alınmasıdır. Alınan parça daha sonra mikroskop altında incelenir.

Biyopsi aynı zamanda lenfomanın türünü tespit eder. Böylece hastalık gidişatının tahmin edilmesinde ve tedavide yol gösterir.

Biyopsinin en sık yapılan türleri şunlardır:

• Tam Biyopsi – operasyonu gerçekleştiren cerrah lenf bezinin tamamını alır.
• Kısmi Biyopsi – operasyonu gerçekleştiren cerrah veya girişimsel radyolog şüphelenilen lenf tümörünün sadece bir kısmını alır.

Biyopsi operasyonları operasyonun yapıldığı bölgeye bağlı olarak lokal anesteziyle, yatıştırıcıyla veya genel anestezi ile yapılır.

Bu süreçte ayrıca diğer testler kan testleri de çalışılır.

Eğer biyopsiye bakılarak lenfoma teşhisi konduysa, kanserin aşamasını belirlemek için ileri testler yapılır. Bu testler hastalığın diğer dokulara yayılıp yayılmadığını anlamak amacıyla yapılır.

Lenfomanın seviyesinin belirlendiği testler, aşağıdaki seçeneklerden bir ya da birkaçını içerir:

• Kan testleri – tam kan sayımı (CBC), beyaz kan hücresi sayımı, protein seviyeleri, karaciğer fonksiyon testleri, böbrek fonksiyonu testleri, ürik asit seviyeleri, enflamatuvar marker’lar ve laktat dehidrojenaz (LDH) seviyesi incelemeleri bu gruptadır.
• Biyopsi – kandan hücre örneği alınır ve mikroskop altında bakılır. Biyopsi sonuçları teşhiste ve lenfomanın sınıflandırılmasında anahtar niteliği taşır. Yapılan biyopsi tümörün B hücresi kaynaklı mı T hücresi kaynaklı mı olduğunu bulur (B hücresi kaynaklı tümörler daha sık görülür). Biyopsi aynı zamanda patoloğa hastada görülen Hodgkin olmayan lenfoma tipini bulmasında yardımcı olur.
• Tomografi – göğüste, karında ve alt karında (bazen kontrast madde kullanılarak) tümör olup olmadığına bakmak için yapılır
• MR – dokuların detaylı taraması için çekilir
• PET taraması – lenfomanın yayılımı en iyi gösteren görüntüleme yöntemidir. Radyoaktif belirteçler kullanır.
• Kemik iliği biyopsisi – bazı durumlarda yapılır. Kemik iliğinde lenfoma hücresi olup olmadığına bakılır.
• Spinal Tap – lokal anestezi altında uzun, ince bir iğne ile omurilikten sıvı alınır. Bu sıvıda lenfoma hücresi olup olmadığına bakılır.

Tüm bu testler kanseri tanılayan ve tedavi eden ekibin hastalığın tipini ve derecesini belirlemesini sağlar. Onkologlar tüm kanser tipleri için derecelendirme sistemleri kullanır.

kaynak: drozdogan